Soms valt het mee en soms valt het tegen. Vaak lijkt het beter om helemaal geen verwachtingen te hebben. Want verwachtingen zijn vaak hoger gespannen dan hoe het in werkelijkheid blijkt te zijn. En dan ervaar je weer teleurstelling.

Helemaal zonder verwachtingen door het leven gaan vind ik toch ook weer geen goed idee. Dan is het net of het allemaal niet uit maakt. Alsof de pit eruit is en alles maar goed is. Ja natuurlijk, wees tevreden met wat je hebt. Het kan altijd slechter. En een beetje zitten klagen schiet ook niet op, maar je mag toch ook wel ergens naar uit kijken? Ergens zin in hebben? Méér willen? Anders willen?

Lastig. Zoveel voors en tegens. En dit zijn maar een paar van mijn hersenspinsels. Het zou best grappig zijn om nu niet iets te schrijven, maar hierover met je in gesprek te gaan.

Misschien kan ik je meenemen naar de start van deze denksels. Hoe kom ik hier nu op?
In de gesprekken die ik met mijn klanten heb merk ik regelmatig een strijd tussen verwachtingen hebben en de teleurstelling die vaak ervaren wordt. Dat speelt nu, bijvoorbeeld in relaties of ten aanzien van werk, maar het blijkt vaak al een leven lang te spelen.

Denk eens aan voorbeelden van (achteraf hoogbegaafd gebleken) vierjarigen die eindelijk naar school mogen. Het gevoel hebben eindelijk iets te mogen leren. En dan eenmaal op school valt het tegen. Ze kunnen al veel meer dan de gemiddelde klasgenoot. Misschien herken je het, van jezelf of uit je omgeving. Wat doet zo’n kind vaak? Aanpassen. Meegaan. De clown uithangen of anti-gedrag vertonen gebeurt ook. Een enkeling trekt een eigen plan, hangt zogezegd zijn eigen slingers op. Dat is mooi en toch blijkt dat lastig vol te houden. Zeker als dit een steeds terugkerende situatie is, bij ieder leerjaar, of iedere baan, of iedere cursus, of iedere vriendschap. Steeds weer de hoop op voldoening, de teleurstelling als het niet blijkt te zijn wat je hoopte en de energie die je er weer in mag steken om er toch wat van te maken.

Verwachtingen hebben is tof als dat wat je verwacht overeen komt met wat er mogelijk blijkt. Dat geeft voldoening, dat brengt blijdschap. Wat ik vaak zie is dat het niet alleen gaat om verwachtingen, maar ook om wat iemand nodig heeft. Als iets onbeduidends minder leuk blijkt dan je had verwacht, is dat niet zo’n probleem. Dan ga je bijvoorbeeld niet nog een keer naar dat tegenvallende restaurant of lees je geen tweede boek van dezelfde schrijver. Maar als een nieuwe baan niet de uitdaging biedt die je had verwacht, dan ontstaat er een gebrek aan iets wat je nodig hebt. Dat gaat wringen. En de kans dat jij dit herkent is best aanwezig, omdat de maatschappij nou eenmaal vooral voorziet in dat wat voor een gemiddelde persoon voldoet. Heel logisch en op zich niet erg, maar dan moet je wel weten wat je kunt doen om het voor jezelf passend te maken.

Een grote kracht die ik bij veel van mijn klanten herken is dat ze er het beste van maken. Niet klagen, maar dragen. Niet bij de pakken neer gaan zitten, maar iedere keer weer kijken wat er nog kan, binnen het werk, binnen de relatie, binnen de mogelijkheden die de situatie op dat moment biedt. Een soort overlevingsdrang, een ‘mij-krijg-je-niet-klein’ houding. Op zich een superfijne eigenschap. Maar vaak is het moeilijk diezelfde drive in te zetten om toch weer verandering aan te gaan, om te zoeken naar die plek waar verwachtingen en waarheid echt met elkaar in overeenstemming zijn.

Hoe komt dat dan, dat die innerlijke kracht wel ingezet wordt bij het dragen en in stand houden van een situatie die niet voldoet, maar dat het vaak niet lukt om het in te zetten voor de stap naar beter? Het is mooi om samen uit te pluizen waar dit vandaan komt, zodat er ruimte vrij komt om het wel aan te gaan. Want soms lijkt het accepteren van je situatie minder ingewikkeld dan wéér energie stoppen in iets waarvan je niet weet of het aan je verwachtingen gaat voldoen. Bij een ander is het een ‘gebrek aan executieve vaardigheden’ waardoor plannen niet van de grond komen. Of is men niet gewend om tegen de stroom in te gaan. Zo blijkt er voor ieder wel iets te zijn waardoor de weg nog niet vrij is.

Als je meer nodig hebt dan er is, dan heb je vaak zelf het wiel uit te vinden. Want inderdaad, het leven is één groot feest, maar je moet zelf de slingers ophangen. Het is nodig goed voor jezelf te zorgen (wat weer een beetje haaks lijkt te staan op het aanpassen dus dat gaat soms best lastig). Je hebt energie te steken in zaken die voor anderen vanzelfsprekend al aanwezig zijn. Het vraagt ook om flexibiliteit, want, zoals ik in het begin al zei, het valt soms tegen, het gaat niet altijd zoals je graag had gewild. Het is nog te doen als je weet wat je zoekt, maar wanneer je niet weet wat het dan precies is wat je had verwacht, als je het niet concreet kunt maken, dan blijft er een vaag en tegelijk duidelijk gevoel van onvrede: “dit is het niet, maar wat dan wel?”

Altijd maar zelf de slingers ophangen, je zou er moe van worden. En toch is het nodig. Doe het. Maak er iets moois van. Ga de strijd aan met je twijfel als dat nodig is. Zoek je weg, hij is er echt. En lukt het niet alleen, doe het dan niet alleen. Gun het jezelf, ook al heb je er geen puf meer voor. Want uiteindelijk word je veel vermoeider van onvervulde wensen, wachten en meegaan met een stroom die niet de jouwe is.